2019-20 സാമ്പത്തിക വര്ഷത്തെ കേന്ദ്ര ബജറ്റ് ജൂലൈ 5 ന് പാര്ലമെന്റില് ധനമന്ത്രി നിര്മ്മല സീതാരാമന് അവതരിപ്പിക്കും. രണ്ടാം മോദി സര്ക്കാരിന്റെ ആദ്യ ബജറ്റ് എന്നതിനപ്പുറം നിര്മ്മല സീതാരാമന് ബജറ്റ് അവതരിപ്പിക്കുന്ന ആദ്യ ബജറ്റിനായി രാജ്യം കാത്തിരിക്കുകയാണ്. ഈ രാജ്യം കണ്ട രണ്ടാമത്തെ വനിതാ ധനമന്ത്രിയാണ് നിര്മ്മല സീതാരാമന്. ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ അടുത്തത്. അവതരണത്തിനായി രാജ്യം ഒരുങ്ങുമ്പോള്, സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയില് അവതരിപ്പിക്കുന്ന കേന്ദ്ര ബജറ്റുകളെക്കുറിച്ചുള്ള രസകരമായ 10 വസ്തുതകള് ഇതാ.
ജിഎസ്ടി റിട്ടേണ് സമര്പ്പിക്കാനുള്ള സമയപരിധി നീട്ടി
1. ആദ്യ ബജറ്റ് ഇടക്കാല ബജറ്റായിരുന്നു.
സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം ആദ്യമായി അവതരിപ്പിച്ച ബജറ്റ് 1947 നവംബര് 26 ന് യൂണിയന് ഓഫ് ഇന്ത്യയ്ക്കായി ഒരു ഇടക്കാല ബജറ്റായിരുന്നു. ആദ്യത്തെ ധനമന്ത്രി ആര്കെ ശാനുഖം ചെട്ടി അവതരിപ്പിച്ച ഇത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയുടെ ഒരു അവലോകനം മാത്രമാണ്, അടുത്ത സാമ്പത്തിക വര്ഷത്തേക്കുള്ള ബജറ്റ് അവതരണ ദിവസം 100 ദിവസത്തില് കുറവായതിനാല് പുതിയ നികുതി മാറ്റങ്ങളൊന്നും നിര്ദ്ദേശിച്ചിട്ടില്ല. അന്നുമുതല്, ഇടക്കാല ബജറ്റ് ഒരു ഹ്രസ്വകാലത്തേക്ക് ഒന്നായി അറിയപ്പെട്ടു.
2. പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്ന ഇന്ദിരാഗാന്ധി ബജറ്റ് അവതരിപ്പിച്ചു
1969 ല്, ഇന്ത്യന് പ്രധാനമന്ത്രിയായിരിക്കെ, ഇന്ദിരാഗാന്ധി തന്റെ പാര്ട്ടിയുമായി (കോണ്ഗ്രസുമായി) നിരവധി വിഷയങ്ങളില് എതിര്പ്പ് നേരിട്ടു. അക്കാലത്ത് രാജ്യത്തെ ഉപപ്രധാനമന്ത്രിയും ധനമന്ത്രിയുമായ മൊറാര്ജി ദേശായിയുമായി കൂടിയാലോചിക്കാതെ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ 14 ബാങ്കുകളെ ദേശസാല്ക്കരിക്കാന് ഇന്ദിരാഗാന്ധി തീരുമാനിച്ചതിനെ തുടര്ന്ന് വിയോജിപ്പിന് രേഖപ്പെടുത്തിയ മൊറാര്ജി ദേശായി അതേ വര്ഷം തന്നെ മന്ത്രിസഭയില് നിന്ന് രാജിവെച്ചു. തുടര്ന്ന് ഇന്ദിരാഗാന്ധി ധനമന്ത്രാലയം ഏറ്റെടുത്ത് കേന്ദ്ര ബജറ്റ് അവതരിപ്പിച്ചു. ഇന്ത്യയില് ധനമന്ത്രി സ്ഥാനം വഹിക്കുന്ന ആദ്യ വനിതയായി ഇന്ദിരാഗാന്ധി മാറി.
3. ഏറ്റവും കൂടുതല് ബജറ്റുകള് മൊറാര്ജി ദേശായി അവതരിപ്പിച്ചു
ഏറ്റവും കൂടുതല് സാമ്പത്തിക ബജറ്റുകള് അവതരിപ്പിച്ചതിന്റെ റെക്കോര്ഡ് മൊറാര്ജി ദേശായി സ്വന്തമാക്കി,10 തവണയാണ് ദേശായി ബജറ്റുകള് അവതരിപ്പിച്ചത്.
പി ചിദംബരം 9 തവണ അവതരിപ്പിച്ച മുന് പ്രസിഡന്റ് പ്രണബ് മുഖര്ജിയും 8 തവണ ബജറ്റ് അവതരിപ്പിച്ചു.
4. ഹല്വ ചടങ്ങ്
ബജറ്റ് അവതരിപ്പിക്കുന്നതിന് പത്ത് ദിവസം മുമ്പ്, മധുരമുള്ള എന്തെങ്കിലും ഉപയോഗിച്ച് ഒരു സുപ്രധാന പരിപാടി ആരംഭിക്കുന്നു.ബജറ്റിന്റെ അച്ചടി ജോലികള് രഹസ്യമായി നിര്വഹിക്കുന്നതിന് മന്ത്രാലയം ഒരു ഹല്വ ചടങ്ങ് നടത്തുന്നു. അച്ചടി പ്രക്രിയയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടവര് ഉള്പ്പെടെ മുഴുവന് ധനകാര്യ മന്ത്രാലയവും ഹല്വയുമായി സേവനം നല്കുന്നു.
5.രാജീവ് ഗാന്ധി പ്രധാനമന്ത്രിയായി ബജറ്റ് അവതരിപ്പിച്ചു
അമ്മ ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ മരണത്തെത്തുടര്ന്ന് 1984 ല് രാജീവ് ഗാന്ധി പ്രധാനമന്ത്രിയായി അധികാരമേറ്റ വര്ഷം പത്താം മന്ത്രിസഭയുടെ ധനമന്ത്രിയായി വി പി സിങ്ങിനെ നിയമിച്ചു. 1987 ല് സിംഗ് മന്ത്രിസഭയില് നിന്ന് പുറത്താക്കപ്പെട്ടു, തുടര്ന്ന് കോണ്ഗ്രസ് പാര്ട്ടിയില് നിന്നും ലോക്സഭയില് നിന്നും രാജി സമര്പ്പിച്ചു. രാജിക്കുശേഷം രാജീവ് ഗാന്ധി 1987-88 സാമ്പത്തിക വര്ഷത്തെ ബജറ്റ് അവതരിപ്പിച്ചു.
6.ഡ്രീം ബജറ്റ്
വരുമാനം കുറയ്ക്കുക, കോര്പ്പറേറ്റ് നികുതി നിരക്കുകള് തുടങ്ങിയ പ്രധാന സാമ്പത്തിക പരിഷ്കാരങ്ങള് കാരണം 1997-98 ബജറ്റിനെ സ്വപ്ന ബജറ്റ് എന്നും വിളിച്ചിരുന്നു. പി. ചിദംബരമാണ് സ്വപ്ന ബജറ്റ് അവതരിപ്പിച്ചത്.
7. ഭരണഘടനാ പ്രതിസന്ധി
1998-99 ലെ ബജറ്റ് ഒരു സംവാദവുമില്ലാതെ പാസാക്കിയിരുന്നു, കാരണം ഭരണഘടനാ പ്രതിസന്ധിയായിരുന്നു, തുടര്ന്ന് ഐകെ ഗുജ്റാല് സര്ക്കാര് പിരിച്ചുവിടുകയായിരുന്നു. ബജറ്റ് പാസാക്കാന് പാര്ലമെന്റിന്റെ പ്രത്യേക സമ്മേളനം വിളിച്ചു.
8. ബജറ്റ് അവതരണ സമയം രാവിലെ 11 ലേക്ക് മാറ്റി
ധനകാര്യമന്ത്രി യശ്വന്ത് സിന്ഹ ഫെബ്രുവരി അവസാന പ്രവൃത്തി ദിവസം വൈകുന്നേരം 5 മണിക്ക് ബജറ്റ് പ്രഖ്യാപിക്കുന്ന പാരമ്പര്യം 1999 ല് രാവിലെ 11 ആക്കി മാറ്റി.
9. റെയില്വേ ബജറ്റ്
92 വര്ഷത്തിനിടെ ആദ്യമായി 2016 ല് റെയില്വേ ബജറ്റ് പൊതു ബജറ്റുമായി ചേര്ത്തു.
10. ബജറ്റ് അവതരണ ദിവസം
2017 ല്, മുന് ധനമന്ത്രിയായിരുന്ന അരുണ് ജെയ്റ്റ്ലി, ബജറ്റ് അവതരണ തീയതി ഫെബ്രുവരി 1 ആക്കി മാറ്റി, അടുത്ത സാമ്പത്തിക വര്ഷം ആരംഭത്തോടെ ബജറ്റ് മാറ്റങ്ങള് നടപ്പിലാക്കാന് ആവശ്യമായ സമയം അനുവദിക്കുകഎന്നതായിരുന്നു. അതായത് ഏപ്രില് 1മുതല്